170 / 213
154
2.3.4. Turistik Yatırımlar ve Uygulanan TeĢviklerle Ġlgili Sorunlar
Türkiye, 1985-1991 yılları arasında turizm yatırımlarında verimli bir teĢvik mekanizması
uygulamıĢtır. Söz konusu dönemde turizm yatırımları uzun vadeli, düĢük faizli krediler ve hibe türü
nakdi teĢvikler ile desteklenmiĢtir. Bugün dünya standartlarında olmaları ile övünülen konaklama
tesislerimizin büyük bölümü 1985-1991 yılları arasında uygulanan teĢvik sisteminin sonucu inĢa
edilmiĢlerdir (Turizm Özel Ġhtisas Komisyonu Raporu, 2006). Ancak günümüzde bu teĢvik tedbirleri
sektörün beklentilerini karĢılayacak seviyede uygulanmadığından sektörün fonlama ile ilgili sorunları
bulunmaktadır. Hâlihazırda verilen kredilerin faizleri yüksek, geri ödeme süreleri ise kısadır.
Bölgemizde turizm belgeli tesis ve yatak sayısı istenen düzeyde değildir. Zonguldak Merkez,
Safranbolu ve Amasra dıĢında turistik tesislerin yatak kapasiteleri yeterli değildir. Karabük il
merkezinde bir tane Zonguldak merkezde altı ve Bartın merkezde de iki tane Turizm ĠĢletme Belgeli
Tesis bulunmaktadır. Bu nedenle turizm iĢletme belgeli yatak kapasitesini arttıracak yeni turistik
yatırımlara ihtiyaç duyulmaktadır. Ancak konaklama tesislerinin kuruluĢları aĢamasında sabit
yatırımların büyük olması sebebiyle önemli miktarda sermayeye ihtiyaç duyulduğundan yatırımların
devlet tarafından desteklenmesi yatak kapasitesinin arttırılmasına büyük katkı sağlayacaktır. Bu
bağlamda geçmiĢte uygulanan ancak hâlihazırda yeterince teĢvik edici olmayan yatırım teĢviklerinin en
azından turizm endüstrisinin geliĢmeye çalıĢtığı alternatif alanlarda yeniden verilmesi söz konusu
olmalıdır. Turizm yatırımlarının, ağırlıklı olarak faiz sübvansiyonlu uzun dönemli krediler ve nakdi
teĢviklere desteklenmesi gerekmektedir. Ayrıca, turizm iĢletmelerinin, ülkeye döviz getiren ihracatçı
kuruluĢ, hizmetlerinin de döviz getirici mal ve hizmet kapsamına alınarak, turizme ihracat sektörünün
kullandığı desteklerden yararlanma olanağı sağlanması gerekmektedir.
Oldukça çetin rekabet koĢullarında faaliyet gösteren turizm tesislerinin birkaç yılda bir
modernize edilmesi kaçınılmaz bir gereksinimdir. Yatırım maliyetlerinin çok yüksek olması, yaĢanan
yüksek enflasyon ve reel ölçülerde yüksek olan faiz oranları nedeniyle, zayıf bütçeye sahip olan bu
iĢletmeler kapasite artırıcı, tamir-bakım amaçlı yatırımları yapamamaktadır. Modernizasyon ve yenileme
yatırımlarının ise bölgede faaliyet gösteren Kalkınma Ajansı tarafından desteklenmesi yerinde olur.
Diğer yandan, seyahat acentalarına sağlanan Eximbank kredilerinin turizm iĢletmelerine de verilmesi
ve bu tür kredilerin iĢletmelerin modernizasyonu için kullanılması önemli bir darboğazın aĢılmasında rol
oynayacaktır.
2.3.5. Turizm Eğitimi ile Ġlgili Sorunlar
Turizmin geliĢimi, uygun eğitim almıĢ, nitelikli iĢgücüne sahip olmakla mümkündür. Sektörle
ilgili yetiĢmiĢ eleman bulma sıkıntısı uzun yıllardır sektör paydaĢlarının dile getirdiği bir problemdir.
Turizm eğitimi veren çok sayıda okul olmasına karĢın eğitimin niteliği ile ilgili sorunlar sık sık gündeme
gelmektedir. Ülke turizminin itibar ve kârlılığı, bütün bileĢen hizmetlerde eğitim kalitesinin sürekliliğine
bağlıdır.
Ülkemizde turizm eğitimi; Milli Eğitim Bakanlığı‟na bağlı orta öğretim düzeyindeki okullarda, ön
lisans ve lisans olmak üzere yüksek öğretim düzeyindeki programlarda ve Kültür ve Turizm
Bakanlığı‟nın 10 Turizm Eğitim Merkezi (TUREM) tarafından sağlanmaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı‟na
bağlı 101 Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi ve 16 Özel Otelcilik ve Turizm Lisesi,
yükseköğretim düzeyinde ise 54 Meslek Yüksek Okulu‟nda 125 adet turizm bölümü ile 27 yüksekokul
ve fakültede 39 adet turizm bölümü bulunmaktadır. Ancak mevcut eğitim arzı, nitelik olarak Turizm
iĢletmelerinin ihtiyacını karĢılamaktan uzaktır (Turizm Özel Ġhtisas Komisyonu Raporu, 2006).
TR81 Bölgesi ile ilgili olarak bölgede Milli Eğitim Bakanlığı‟na bağlı orta ögretim düzeyinde
eğitim veren Amasra‟da bir Turizm ve Otelcilik Meslek Lisesi ile Bartın‟da Kız Teknik ve Meslek Lisesi
bünyesinde bir yiyecek-içecek hizmetleri programı, Karabük Safranbolu‟da bir Turizm ve Otelcilik
Meslek Lisesi ile Safranbolu Anadolu Meslek ve Kız Meslek Lisesi bünyesinde iki turizm programı
(konaklama-seyahat ve yiyecek-içecek hizmetleri), Karabük Kız Meslek Lisesi‟nde bir yiyecek-içecek
hizmetleri bölümü, Zonguldak Kız Meslek Lisesi, Alaplı Kız Teknik ve Meslek Lisesi, Kdz. Ereğli Kız
Teknik ve Meslek Lisesi bünyesinde ise birer yiyecek-içecek hizmetleri programı bulunmaktadır.
Yüksekögretim düzeyinde ise üç üniversitede 9 adet önlisans programında (Turizm ve Otel
ĠĢletmeciliği, Turizm Animasyonu, Turizm Rehberliği, AĢçılık) turizm eğitimi verilmektedir.
Diğer yandan, turizm eğitimi almıĢ elemanların iĢsizlik sorunları, iĢgücü devir hızının yüksekliği,
büyük kent iĢletmeleri dıĢında istihdamın mevsimlik özellikte olması, uzun ve ağır çalıĢma saatleri,