19 / 213
3
hayvanat bahçesi, parklar, eğlence merkezleri (Örneğin; Disneyland), atlı spor, golf, kayak, tenis vb.
gibi iĢletmelerdir.
Hediyelik eĢya endüstrisi,
turistlerin hatıra eĢyası olarak satın aldığı ürünleri üreten ve
satan her türlü iĢletmedir.
1.1.3. Turistik Ürün ve Turizm Talebi Kavramı
Turizmin tanımından hareketle, turistler, devamlı ikamet ettikleri yerler dıĢına yaptıkları
seyahatler sırasında tekrar ikamet yerlerine dönene kadar geçen süre içinde birbirinden farklı çok
sayıda turizm ürününü (konaklama, yeme içme, ulaĢım v.b.) talep etmektedirler. Turistik ürün; turizm
sektörü içinde yer alan iĢletmelerin turistlerin taleplerini karĢılamak için ürettikleri birleĢik bir üründür.
Turizm ürünü, turistin seyahate çıktığı andan itibaren yararlandığı ulaĢtırma, konaklama,
beslenme, eğlenme, dinlenme vb. birçok hizmetlerin bir araya getirildiği bir bütündür (Ürger, 1993).
Bununla birlikte turistik ürün kavramına daha geniĢ bir açıdan yaklaĢmak gerekir. Turistik ürün, sadece
turistik mal ve hizmetlerle sınırlı değildir. Bir doğal güzelliğin de turistik ürün niteliğinde olduğu
söylenebilir. Zira turistik değerlerin bir bölümü doğada bulunurken, bir bölümü yapay olarak insanlar
tarafından yaratılmıĢtır. Bu iki değeri çekici yapan onların içindeki özelliklerdir. Bu özellikler, insanların
bu yerleri ziyaret etmelerine neden olmaktadır. Bu ziyaretler sırasında verilen hizmetler de diğer
turistik değerleri oluĢturmaktadır. Turistik ürünler doğal ve yapay olabileceği gibi bir hizmet Ģeklinde
de görülebilmektedir (Ġpar, 2011).
Turistik bir ürün değiĢik nitelikteki unsurlardan meydana gelen karmaĢık bir yapıya sahiptir.
Turistik ürün; bir lokanta aĢçısının yaptığı yemekler, bir rehberin turistleri gezdirmesi, bir garsonun
servis yapması, resepsiyonistin hitap Ģekli gibi pek çok soyut öğeden oluĢmaktadır.
Bir ürünün turistik ürün olarak algılanabilmesi ve iĢlevini yerine getirebilmesi için birtakım
özellikler taĢıması gerekmektedir. Bir turistik ürün soyut (rehberlik ve bilgi hizmetleri v.b.) veya somut
(yiyecek, içeçek v.b.) pek çok faktörden oluĢmaktadır. Bu faktörlerden bir veya birkaçının turistik
üründe yer almaması durumunda turistik ürün iĢlevini tam olarak yerine getiremez. Bir turistik ürünün
5 temel bileĢenden oluĢtuğu söylenebilir (Middleton, 1995; Richardson ve Fluker, 2004). Bunlar;
çekicilik, turistik imkânlar, ulaĢılabilirlik, imaj ve fiyattır.
Çekicilik:
Bir ürünün turistik ürün olarak kabul edilebilmesi için ürünün çekiciliği olması
gerekmektedir. Bir bölgenin, bir malın veya hizmetin turizme katılan kiĢiler tarafından fark edilebilmesi
ve turistik bir ürün haline gelmesi sahip olduğu çekiciliğe bağlıdır. Turistik çekicilik bir ülke, bölge ya da
yöreye talebi yönlendiren, turist akıĢını sağlayan, turistlerin o bölgeye gelmelerine neden olan temel
bir faktördür. Turistik çekicilikleri iklim, doğal güzellikler, güneĢ, flora ve fauna, kanyonlar, dağlar v.b.
gibi doğal faktörler ile antik Ģehirler, heykeller, sanat galerileri, yaĢam biçimi, gastronomi v.b. gibi
kültürel çekicilikler olmak üzere iki baĢlık altında incelemek mümkündür.
Olalı (1990), çekiciliği; olay çekiciliği ve yer çekiciliği olmak üzere iki baĢlık altında
değerlendirmektedir. Yer çekiciliği, turisti bir turistik bölgeye gitmek için harekete geçiren faktörlerdir.
Bu bağlamda turistin turistik faaliyete katılmasının en önemli nedeni, çekiciliğe sahip yeri görme
isteğidir. Yer çekiliciliğine Pamukkale, Ürgüp - Peribacaları, Ġtalya - Pisa Kulesi, Mısır piramitleri örnek
olarak verilebilir. Olay çekiciliği ise, gerçekleĢen önemli bir aktivite ya da turisti bir yöreye gitmek için
harekete geçiren önemli bir faaliyettir. Bu kapsamda turist, belli bir yerde gerçekleĢen aktiviteye
katılmak ya da o olayı izlemek amacıyla bu turistik bölgeye gitmektedir. Olay çekiciliği kavramına,
Antalya Altın Portakal Film Festivali, Ġzmir Enternasyonal Fuarı, Aspendos Opera ve Bale Festivali gibi
etkinlikler örnek olarak verilebilir. Bununla birlikte bazı ürünlerde hem yer çekiciliği hem de olay
çekiciliği bir arada bulunmaktadır.
Turistik Ġmkânlar:
Turistlerin seyahatleri süresince ihtiyaç duydukları her türlü mal ve
hizmetin üretilmesini ve pazarlanmasını sağlayan iĢletmelerdir. Turistlerin seyahat kararlarını verdikleri
anda aracı kuruluĢlar olan tur operatörleri ve seyahat acentaları, seyahate baĢladıkları andan itibaren
ulaĢtırma iĢletmeleri, yiyecek ve içecek iĢletmeleri ve nihayetinde gidecekleri turizm bölgesine
ulaĢtıklarında kalacakları konaklama iĢletmeleri turizm ürününü oluĢturan en önemli unsurlardır (Ġpar,
2011).
UlaĢılabilirlik:
UlaĢılabilirlik, ürüne fiziki anlamda ulaĢılabilirliği ifade etmektedir. Çekiciliği
yüksek olmasına rağmen, karayolu, havayolu, denizyolu v.b. ulaĢım araçları ile bağlantısı olmayan yani