23 / 213
7
1.1.5. Turizm Sektörünün Ekonomik Etkileri ve Önemi
Turizm, milli gelire olan katkısı, sağladığı döviz geliri ile ödemeler dengesi açıklarının
kapatılmasındaki önemli fonksiyonları nedeniyle birçok ülke ekonomisinde büyük rol oynamaktadır.
Turizm, ödemeler dengesi üzerinde önemli etkileri bulunan bir dıĢsatım kalemidir. Turizm gelirleri,
özellikle dıĢ finansman kaynaklarına ihtiyaç duyan geliĢmekte olan ülkeler açısından büyük bir öneme
sahiptir.
Ekonomik geliĢmenin itici ve sürükleyici bir unsuru olan turizm; mal ve hizmetlerin tüketimini
de arttırmaktadır. Bu yönüyle de turizm bu mal ve hizmetleri üreten iĢletmeler için de önemli bir gelir
kaynağını ifade etmektedir. Turizmin kendinden baĢka kendine girdi sağlayan 37 farklı sektörü de
etkilediği bilinmektedir. Turist sayısındaki artıĢla birlikte kiĢilerin ihtiyaçlarının da sayıca artması, daha
çok mal ve hizmet üretme zorunluluğunu ve buna bağlı olarak da yatırımları, üretimi ve gelirleri
arttırmıĢtır. Otomasyona geçme imkânları sınırlı olan turizm endüstrisi geniĢ kitlelere iĢ imkânı
sağladığından istihdamın en fazla olduğu emek yoğun sektörlerden biridir. Turizm ayrıca, yarattığı
uyarıcı etkiler nedeniyle dolaylı olarak da diğer kesimlerde istihdam ve gelir düzeylerini arttırmaktadır.
Turizmin ekonomik etkileri iki baĢlık altında incelenmektedir (Bkz ġekil 2). Ġlki parasal
ekonomik etkileridir. Parasal ekonomik etkilerin baĢlıcaları; turizm hareketleri sonucunda elde edilen
gelirlerin ödemeler dengesi bilançosuna katkısı, turizm gelirlerinin ekonomi içinde dağılımı sonucunda
ortaya çıkan gelir etkisi baĢka bir ifadeyle çarpan etkisi ve görünmeyen ihracat ve görünmeyen ithalat
etkisidir. Turizm harcamalarının ekonomideki ilk etkileri direkt harcamalar olarak nitelendirilmektedir.
Birinci aĢamada, turistlerin yaptığı harcamalar, ekonomide konaklama tesisleri, ulaĢtırma iĢletmeleri
vb. kuruluĢlar için direkt gelir etkisi yaratmaktadır. Direkt turizm gelirlerini elde eden iĢletmelerin
yaptıkları harcamalar endirekt gelirleri oluĢturmaktadır. Turizm iĢletmelerinin istihdam ettikleri
personele ödedikleri ücretler, mal ve hizmet alımları, ek bir talep yaratacağından bu ek talebin
karĢılanması için istihdamın arttırılması ya da ücretlerin yükseltilmesi ve üretimin arttırılması kiĢisel
gelirlerde bir artıĢ yaratmaktadır. KiĢisel gelirlerin yükselmesine paralel olarak artan tüketim
harcamaları ekonomide uyarılmıĢ etkiler yaratarak bir canlanmaya neden olmaktadır. Hükümetler,
özellikle ödemeler dengesine yaptığı olumlu katkı ve turizm hareketlerinden elde edilen gelirlerin
ekonomi içinde tekrar dağılması sonucunda oluĢturduğu gelir etkisi nedeniyle turizmi önemsemekte ve
büyük ölçüde desteklemektedirler (Muğla Bölgesi Turizm Sektörünün Uluslararası Rekabetçilik Analizi
Raporu, 2010).
ġekil 2: Turizmin Ekonomik Etkileri
Kaynak: Olalı ve Timur, 1988
Turizmin ekonomik etkilerinden ikincisi ise reel ekonomik etkisidir. Reel ekonomik etkiler dört
baĢlık altında incelenmektedir. Bunlar; istihdam etkisi, diğer sektörlere etkisi, alt yapıya etkisi ve devlet
gelirlerine etkisidir. Özellikle turizmin emek yoğun özelliği nedeniyle iĢsizlik sorunu ile baĢ etmede bir
Turizmin Ekonomik Etkileri
Parasal Ekonomik Etkileri
Ödemeler
Dengesi
Bilançosuna
Etkisi
Reel Ekonomik Etkileri
Altyapı
Etkisi
Diğer
Sektörlere
Etkisi
Devlet
Gelirlerine
Etkisi
Görünmeyen
Ġhracat ve
Görünmeyen
Ġthalat Etkisi
Gelir Etkisi
Ġstihdam
Etkisi