54 / 213
38
2.1.1.1.3. Ekoturizm
Ekoturizm, manzarayı, yabani bitki ve hayvanları ve bu alanlarda bulunan mevcut ve
geçmiĢteki kültürel kalıntıları keĢfetmek, incelemek ve takdir etmek amacıyla nispeten bozulmamıĢ ve
kirlenmemiĢ alanlara yapılan bireysel seyahatlerdir. Küçük ölçekli geliĢmenin ve ekolojik dengeyi
korumanın esas olduğu ekoturizm, sürdürülebilir kalkınmanın bir sonucu olarak ortaya çıkmıĢtır.
Ekoturizmin temel amaçlarından birisi çevreyi ve yerel kültürleri korumak ve yöre halkının yaĢam
seviyesini ekonomik olarak yükseltmektir. Ekoturizm, özellikle endüstriyel ya da finansal üretimin zayıf
olduğu geliĢmekte olan bölge ekonomileri için yaĢamsal bir rol oynadığı gibi ayrıca amacına uygun
olarak gerçekleĢtirildiği takdirde hassas ekosistemlerin korunması, bu bölgelerde yaĢayan nüfusun
sosyo-ekonomik geliĢmesi için de önemli bir araçtır (Türker ve Çetinkaya, 2009).
Ekoturizm doğaya dayalı bir turizm biçimidir. Bu nedenle doğaya dayalı turizm türleri genellikle
ekoturizm kapsamında yapılan turizm aktiviteleri ile aynıdır. Ancak ekoturizmin doğa turizminden temel
farkı ekoturizmin doğanın ve ekolojik dengenin korunması, taĢıma kapasitesi sınırlarının aĢılmaması
konusundaki hassasiyeti ve yerel halka gelir sağlaması konusundaki yaklaĢımıdır.
Ekoturizm etkinlikleri için doğal ve kültürel olmak üzere iki çekim kaynağı bulunmaktadır
(Türker ve Çetinkaya, 2009).
Doğal kaynaklar; topografya (dağlar, kanyonlar, plajlar, mağaralar, volkanlar, fosil alanları),
iklim (ısı, yağıĢ, gün ıĢığı), hidroloji (göller, nehirler, Ģelaleler, sıcak sular), yaban hayatı
(memeliler, kuĢlar, böcekler), vejetasyon (ormanlar, meralar),
Kültürel kaynaklar ise tarih, arkeolojik kalıntı ve eserler, folklor, yöresel festivaller, yöresel
mimari olarak sıralanabilir.
Ekoturizm, esasen sosyal ve kültürel faaliyetleri de içine alan, geniĢ alanlarda birçok aktiviteyi
kapsayan bir etkinlik olmasına karĢın Kültür ve Turizm Bakanlığı ekoturizmi; yayla turizmi, ornitoloji
(kuĢ gözleme) turizmi, foto safari, akarsu turizmi (kano-rafting), çiftlik turizmi, botanik (bitki inceleme)
turizmi, bisiklet turları, atlı doğa yürüyüĢü, kamp-karavan turizmi, mağara turizmi, dağ turizmi ve doğa
yürüyüĢü gibi baĢlıklar altında değerlendirmektedir. Bu çalıĢmada da ekoturizm doğal kaynaklar
açısından ele alınmıĢ kültürel kaynaklar kültüre dayalı turizm türleri baĢlığı altında değerlendirilmiĢtir.
Bölgemiz bozulmamıĢ doğası henüz keĢfedilmemiĢ doğal kaynakları açısından zengin olup
kaynakların sürdürülebilirliği ve bu kaynakların turizm amaçlı olarak değerlendirilmesi konusunda da
büyük bir potansiyele sahiptir. Ekoturizmin bölgede geliĢmesi ayrıca kırsal alanda yaĢayan ve kıt
ekonomik kaynaklara sahip olan yerli halkın gelirlerinin arttırılması ve kırsal kalkınmanın sağlanması
açısından da önem taĢımaktadır.
2.1.1.1.4. Mağara Turizmi
Mağaralar yüzyıllardır insanların ilgisini çekmiĢ fantastik mekânlardır. Mağaraların içinde
bulunan karstik oluĢumlar (sarkıtlar, dikitler, damlataĢlar), hayvan (mağara böcekleri, yarasalar,
mağara balıkları, kırkayaklar, semenderler, örümcekler) ve bitki toplulukları (sarmaĢıklar, yosunlar), su
kaynakları, Ģelaleler değiĢik heyecanlar ve farklı deneyimler arayan günümüz turistinin ilgisini
çekmektedir.
Mağaralar oluĢum Ģekline göre: doğal ve yapay mağaralar olarak iki gruba ayrılır. Ġnsanların
kazdığı ve birtakım arkeolojik eserlerin bulunduğu mağaralar (kaya mezarları, yeraltı Ģehirleri, kaya
evleri, tapınaklar vb.) ile fiziki-kimyasal olaylarla oluĢan doğal mağaralar turistler için önemli
mekânlardır. Özellikle macerasever gençlerin ilgi gösterdiği ve sportif bir aktivite olan mağaracılık
faaliyetleri tırmanıĢ, yürüyüĢ, yüzme, su altı geçiĢleri, botla geçiĢ vb. gibi aktiviteler gerektirdiğinden
profesyonel deneyim ve ekipmana ihtiyaç duyulur. Bu tip sportif mağaracılık faaliyeti deneyimli ve bu
konuda uzman rehberler liderliğinde gerçekleĢtirilir.
Son yıllarda alternatif bir turizm türü olarak geliĢme gösteren ve pek çok maceraseverin ilgisini
çeken mağara turizmi 1990‟lı yıllardan bu yana turizmi çeĢitlendirme politikası güden Kültür ve Turizm
Bakanlığı‟nın da gündemindedir. Bu amaçla 100 kadar mağaranın turizme kazandırılması ile ilgili olarak
çalıĢma yapan Bakanlık, ülkemizdeki bazı mağaraları turizm amaçlı kullanıma açık hale getirmiĢtir. Yeni
mağaraların turizme kazandırılma çalıĢmaları ise devam etmektedir. Turizm amaçlı olarak gezilebilecek
mağaralar listesinde bölgemizden de üç mağara bulunmaktadır. Bunlar Bartın ilinde bulunan
Gürcüoluk, Zonguldak‟ta bulunan Gökgöl ve Karabük ilinde bulunan Bulak (Mencilis) mağaralarıdır.