60 / 213
44
Fotoğraf 1: Güzelcehisar Plajı, Bartın
Foto: Nuray Türker
Günümüzden 80 milyon yıl öncesinde, Karadeniz‟de bilinen dağ kuĢağının henüz oluĢmadığı
dönemde bir yay biçiminde uzanan volkanların güney yönünde, Tetis Okyanusu yer almaktaydı.
Kretase sonu ile Tersiyer baĢında (50–80 milyon yıl önce) kara parçaları su yüzüne çıkmaya baĢladı.
Tetis Okyanus tabanının kuzeye doğru dalıp batması ve aynı kütlenin yerin derinliklerinde eriyip yüzeye
çıkması sonucu; Bulgaristan‟ın batısından baĢlayıp Gürcistan‟ın doğusuna kadar uzanan alanda, bir
volkanlar serisi baĢlamıĢtır (Türker ve Çetinkaya. 2009).
Volkanlardan akan lavlar, soğuyup kristal kaya haline dönüĢürken, soğuma ve katılaĢmanın
doğal sonucunda büzüĢmeler meydana gelmiĢtir. Bu hareket de, kayada gerilmeler yarattığından
çatlak ve kırıklara neden olmuĢtur. Lavlar soğudukça büzülmeler devam etmiĢ, doğal olarak çatlakları
daha da büyük hale getirmiĢtir. Bu katılaĢma, çatlak ve kırıklar, çok çeĢitli Ģekillerde olmakla birlikte,
son derece düzgün ve sistematik altıgen, beĢgen veya dörtgen biçimli bir doğal yapılanmaya neden
olmuĢtur. ĠĢte bu geometrik yapıya “sütun” ya da “kolon yapısı” adı verilmektedir (Türker ve
Çetinkaya. 2009).
Güzelcehisar ve Mogada (Mugado) yörelerinde 80 milyon yıl önce oluĢmuĢ lav akıntıları
Bartın‟a kalan eĢsiz bir doğal mirastır. Güzelcehisar lav sütunlarının çapları 50-100 cm olup, boyları 30
metrenin üzerindedir. Türkiye‟de Jeolojik Miras Envanteri Önerileri içerisinde bulunan Güzelcehisar lav
sütunları, dünyanın ender geliĢmiĢ doğal oluĢumlarındandır (Türker ve Çetinkaya. 2009).
Fotoğraf 2: Amasra, Bartın
Foto: Gökhan Emir